Is een thuisbatterij nuttig en rendabel ?

De werking van een thuisbatterij is vrij eenvoudig: produceer je op een zonnige dag meer stroom dan je op dat moment verbruikt, dan kan je het overschot zelf thuis opslaan in plaats van het aan het net af te geven. Dan kan je ’s avonds - als de zon niet meer schijnt en je eigen productie is gestopt – of op een sombere dag met een lage of totaal geen stroomproductie toch genieten van de zelf geproduceerde stroom. Maar wanneer je zelf geen stroom meer produceert en je de energie in je batterij opgebruikt hebt, gebruik je automatisch opnieuw stroom van het net.

Is een thuisbatterij nuttig?

1. Bepaal de hoeveelheid energie die je nodig hebt maar niet zelf produceert

Als je zoveel mogelijk energie verbruikt op de momenten dat je die zelf produceert, hoe minder nood je hebt aan opslag. Het is dan ook aanbevolen eerst je zelfverbruik te optimaliseren en uit te zoeken hoeveel elektriciteit je van het elektriciteitsnet moet afnemen.

Heb je een digitale meter, dan kan je in Vlaanderen via mijn.fluvius.be een account aanmaken en een (gratis) registratie aanvragen van de waarden van je elektriciteitsverbruik om het kwartier. Deze gegevens kunnen je helpen om later de rendabiliteit van een thuisbatterij in te schatten.

2. Welke teller ?

Zolang je een terugdraaiende teller hebt, doet het stroomnet als het ware dienst als een (erg grote) batterij, want de aan het net afgegeven overtollige energie doet de teller terugdraaien en creëert een “krediet” dat je later opnieuw kan gebruiken. Je betaalt dan wel een prosumententarief, een vergoeding die je als klant betaalt om het distributienetwerk in twee richtingen te gebruiken.

Maar de terugdraaiende tellers zullen niet lang meer in omloop blijven:

in Vlaanderen worden ze systematisch door digitale tellers vervangen. Eigenaars van bestaande installaties kunnen de installatie ervan hoogstens tot eind 2024 weigeren. Voor het bekomen van een premie voor een nieuwe fotovoltaïsche installatie of voor de plaatsing van een thuisbatterij is sowieso een digitale meter vereist.
In het Brussels Gewest is de digitale teller verplicht voor eigenaars van zonnepanelen.
In Wallonië bestaat het systeem van de terugdraaiende teller nog wel (tot eind 2023), gekoppeld aan het prosumententarief maar het Waalse Gewest neemt tot eind 2023 iets meer dan de helft voor haar rekening.

Digitale meters laten toe apart te meten hoeveel geproduceerde energie niet thuis verbruikt wordt maar afgegeven wordt aan het net: je ‘verkoopt’ deze energie aan je energieleverancier, die je hiervoor een ‘injectievergoeding’ geeft. Dit bedrag kan sterk verschillen naargelang de leverancier en kan verschillend zijn voor het dag- en het nachttarief. Hoe hoger deze injectievergoeding, hoe minder rendabel de investering in een thuisbatterij wordt. Digitale meters hebben ook het voordeel dat ze je toelaten je verbruik veel beter op te volgen en toestellen in huis aan je meter te koppelen en ze aan te sturen in functie van de eigen productie aan zonne-energie.

Het voordeel van een thuisbatterij is natuurlijk wel dat je je eigen opgewekte stroom zoveel mogelijk zelf kan gebruiken, wat je elektriciteitsfactuur verlaagt en je zelfstandiger maakt ten opzichte van de leveranciers. Bovendien belast je zo het elektriciteitsnet minder in de twee richtingen (verbruik en injectie) en help je de pieken in het aanbod en de vraag van elektriciteit aftoppen.

Niet alle bestaande omvormers kunnen rechtstreeks aan een thuisbatterij gekoppeld worden: enkel hybride omvormers hebben de aansluitingen en de software om de energiestromen naar en van de batterij te beheren. Bij nieuwe installaties kan het dus nuttig zijn een dergelijke omvormer te voorzien, om in een latere fase eventueel een thuisbatterij toe te kunnen voegen. Vraag dit best eerst na bij je installateur.

Is een thuisbatterij ook rendabel?

Een studie van Test-Aankoop (gepubliceerd in juli 2022) geeft aan dat de prijzen voor dergelijke thuisbatterijen weliswaar snel dalen, maar financieel eigenlijk nog niet interessant zijn.

Een voorbeeld: voor een standaard installatie van 4 kWp (kilowattpiek) heb je een batterij met een opslagcapaciteit van ongeveer 6 kWh nodig (factor 1 à 1,5). En die kost in juli 2022 nog zo’n 600 à 800 € per kWh, wat neerkomt op 3.600 tot 4.800 €, plaatsing en 6% BTW inbegrepen.

En dat blijkt niet rendabel, zelfs niet met de financiële steun van Vlaanderen (zie hieronder) en evenmin als je er in zou slagen je zelfverbruik tot 70% te verhogen (doorgaans schommelt het gemiddeld zelfverbruik van een gezin tussen 20 en 40%). De kostprijs van de batterij moet volgens Test-Aankoop eerst zakken tot ongeveer 300 € per kWh om op een termijn van 10 jaar rendabel te zijn, op voorwaarde dat de batterij dit ook 10 jaar (en liefst meer) in goede conditie volhoudt.

Financiële steun

Enkel in Vlaanderen kan je een premie voor de aankoop of leasing van een thuisbatterij aanvragen Je moet eigenaar zijn van een lokale productie-installatie voor elektriciteit (zonnepanelen, een kleinschalige windturbine, micro-warmtekrachtkoppeling,…) en over een digitale meter beschikken. De thuisbatterij moet aangesloten zijn op het elektriciteitsdistributienet. De premie is afhankelijk van de opslagcapaciteit van de batterij en neemt af van jaar tot jaar (2024 is het laatste jaar).

Is een thuisbatterij nuttig en rendabel ?